Over Hardop Kijken

Ingrid van Aert is beeldend kunstenaar. Met Hardop Kijken biedt ze ervaringen die leiden tot nieuwe inzichten en ontdekkingen. Ingrid zet mensen aan en maakt de onderzoeker in je wakker.

Wat is de rode draad in jouw werk?
Ik hou zelf van verwondering en zet die ook graag aan bij andere mensen. Ik geef opdrachten waardoor de werkelijkheid even op losse schroeven komt te staan. Ik probeer mensen los te weken van hun vaste denkpatronen en ze te verrassen met de verandering of beweging die dan ontstaat.

Wat zie je dan gebeuren?
Verbazing dat ze iets zien dat ze nooit eerder zagen. Ontroering door een nieuwe blik op iets. Ik heb mensen vertrouwen zien krijgen om buiten het bekende te bewegen en vanuit chaos en niet-weten tot nieuwe inzichten te komen.

Doet dat ook iets met jou?
Voor mij zijn dat de fijnste momenten. Als ik mensen zover kan krijgen dat zij vanuit een open blik naar de wereld om hen heen gaan kijken. Dat geeft verbinding in iets kwetsbaars. Heel belangrijk in mijn leven.

Met wat voor soort mensen werk je?
Heel divers: van kleuters tot bankdirecteuren. Nee, lang niet allemaal mensen met een tekentalent. Eigenlijk werk ik het meest met mensen die niet vertrouwd zijn met kunst en nooit uit zichzelf zouden gaan tekenen en schilderen. Die mensen moet ik even een drempel over helpen. Je ziet de weerstand in het begin: 'ik vind dit niks', 'ik kan dit niet'. Maar langzaam maar zeker geven ook die mensen zich over aan een avontuur dat altijd uitdagend is.

Jouw werk gaat over kijken. Kun je je herinneren wanneer jij zelf bewust ging kijken?
Ik was 13 jaar oud. Ik zat in een stoel in de woonkamer, te wachten tot het tijd was om weer naar school te gaan. Ik keek naar de klok en toen gebeurde er iets. In mijn brein had ik het concept 'klok' losgelaten en toen zag ik tot mijn verwondering iets dat niets meer met die klok te maken had: het was een abstracte vorm geworden, een nieuwe werkelijkheid.

Is jouw manier van kijken veranderd door je opleiding aan de kunstacademie?
Tijdens mijn academietijd verbleef ik een periode in Schotland. Daar werd ik mij bewust hoe je als kijker betekenis geeft aan dat wat je ziet. Ik ontdekte dat niets betekenis van zichzelf heeft. Dat een foto eigenlijk alleen een velletje papier is met daarop wat kleuren en vormen. Het verhaal dat die foto vertelt, zit in onszelf.

Waar ben je nu mee bezig?
Ik heb mijn onderzoeksgebied verbreed. Niet alleen meer het kijken houdt me bezig, maar ook het luisteren en bevragen. Mijn kennismaking met het gedachtegoed van Deep Democracy bracht die ontwikkeling in een stroomversnelling. Voor mij is het een aanmoediging om de chaos op te zoeken. Naarmate ik ouder word, durf ik steeds meer vanuit het niet-weten te werken. De kracht van onwetendheid levert nieuwe perspectieven op.

Wat is jouw verlangen voor de toekomst in je werk?
Mensen blijven aanzetten om hun eigen blik te verruimen. Elke dag zelf nieuwe dingen blijven leren.

Tekst: Marlies Leupen